Kalkulator BMI
Rzepak jest jedną z najbardziej popularnych roślin, a jego uprawa zajmuje aż 95% wszystkich roślin oleistych. W Polsce uprawia się wyłącznie odmiany rzepaku bezerukowego. W wyniku przerobu uzyskuje się olej, który przeznaczony jest na cele spożywcze.
Kaloryczność i skład
Tłuszcze są najbardziej kalorycznym składnikiem pokarmowym. W przypadku oleju rzepakowego wartość energetyczna wynosi ok. 884kcal/100ml. Natomiast warto wiedzieć, że wystarczy zaledwie 25 g tłuszczu dziennie, aby przyswoić niezbędne witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli – A, D, E i K.
Olej rzepakowy został uznany za jeden z najcenniejszych tłuszczów jadalnych ze względu na korzystny skład i proporcje kwasów tłuszczowych. Cechuje się wysoką zawartością kwasu oleinowego [kwasy tłuszczowe jednonienasycone (MUFA) stanowią 55%]. Zawiera także dużo niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) – linolowego (ok. 20%) i α-linolenowego (ok. 10%). Taki skład chemiczny wpływa na wysoki potencjał prozdrowotny, ponieważ łącznie kwasy nienasycone stanowią ok. 90%. Olej rzepakowy jest również źródłem cennych przeciwutleniaczy: karotenoidów, flawonoidów, fitosteroli, steroli oraz fosfolipidów.
Właściwości i zastosowanie
Szerokie spektrum działania obejmuje pomoc w leczeniu zaburzeń metabolicznych związanych z otyłością. Wysoka zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 powoduje zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, a także wystąpienia miażdżycy, nadciśnienia tętniczego czy cukrzycy typu 2.
Zawarte przeciwutleniacze wykazują pozytywny wpływ m.in. na układ odpornościowy organizmu oraz mają właściwości przeciwzapalne i antynowotworowe (szczególnie w przypadku raka piersi, prostaty i jelita grubego). Korzystnie wpływają również na profil lipidowy (poprzez zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL) oraz łagodzenie stresu oksydacyjnego.
Olej rzepakowy można wykorzystać zarówno do smażenia, sałatek, surówek, a nawet zup. Warto stosować go w codziennej diecie, a także polecać go kobietom w ciąży i dzieciom (od 6. miesiąca życia).
Dla kogo jest szczególnie zalecany?
Tłuszcze roślinne, w tym olej rzepakowy, stanowią doskonały wybór dla osób:
– chcących wspomóc swoją odporność;
– z trudno gojącymi ranami;
– z miażdżycą i nadciśnieniem;
– z hipercholesterolemią;
– z chorobami o podłożu zapalnym;
– chorujących na depresję;
-będących na diecie redukcyjnej.
Oliwa z oliwek czy olej rzepakowy- który jest lepszy?
Olej rzepakowy i oliwa mają podobny, lecz niejednakowy skład kwasów tłuszczowych i substancji aktywnych biologicznie. Zarówno oliwa z oliwek, jak i olej rzepakowy zawierają dużą ilość kwasu oleinowego. Różnią się natomiast zawartością wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Co ciekawe, olej rzepakowy rafinowany zawiera więcej kwasu α-linolenowego (omega-3) w porównaniu do oliwy extra virgin. Średnia zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 wynosi odpowiednio ok. 11% dla oleju rzepakowego oraz ok. 1% dla oliwy extra virgin. Pod względem żywieniowym, oprócz ilości kwasów tłuszczowych, jest również istotny stosunek kwasów omega-6 do omega-3. W przypadku oleju rzepakowego wynosi on 2:1, co sprawia, że stanowi lepszy wybór niż oliwa z oliwek z punktu widzenia potrzeb żywieniowych.
Omawiane tłuszcze roślinne charakteryzują się również różną zawartością substancji przeciwutleniających, w tym witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K), fitosteroli oraz polifenoli:
– zawartość fitosteroli w oleju rzepakowym jest około 2x większa niż w oliwie.
– całkowita zawartość tokoferoli jest większa w oleju rzepakowym (zawartość tokoferoli w oliwie jest około 4-krotnie mniejsza).
– zawartość polifenoli w oliwie znacząco przewyższa ilość w oleju rzepakowym (średnia zawartość polifenoli w oliwie z oliwek to ok. 500 mg/l, natomiast w oleju rzepakowym ok. 80 mg/l).
Podsumowanie
W codziennym żywieniu warto zadbać o optymalną podaż wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz odpowiednią proporcję kwasów omega-3 i omega-6. Istotne jest również włączanie do diety produktów o właściwościach przeciwutleniających. Dominujący na polskim rynku olej rzepakowy stanowi dobrą alternatywę dla tłuszczów zwierzęcych, które z uwagi na wysoką zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych powinny być ograniczane w diecie.
W porównaniu do oliwy z oliwek, olej rzepakowy jest bogatszy w fitosterole i tokoferole, natomiast oliwa zawiera więcej polifenoli. W literaturze naukowej stwierdza się, że pod względem właściwości zdrowotnych olej rzepakowy może być stosowany zamiennie razem z oliwą z oliwek extra virgin. Oba tłuszcze wykazują m.in.: działanie przeciwzapalne i zapobiegające wystąpieniu wielu chorób np. układu sercowo-naczyniowego czy nowotworów.